Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerinin gelişmiş yetenekleri, potansiyel bilinçleri hakkında tartışmalara neden oldu. Ancak nörobilimciler Jaan Aru, Matthew Larkum ve Mac Shine bu sistemlerin muhtemelen bilinçsiz olduğunu savunuyor. Argümanlarını YZ'de somutlaştırılmış bilgi eksikliğine, memeli bilincine bağlı belirli sinir sistemlerinin yokluğuna ve canlı organizmalar ile YZ'nin farklı evrimsel yollarına dayandırıyorlar. Biyolojik varlıklardaki bilincin karmaşıklığı, mevcut YZ modellerindekinden çok daha fazladır."
Will Artificial Intelligence Soon Become Conscious?
Yapay zeka (YZ-AI) sistemlerinin artan karmaşıklığı, bazılarının bu sistemlerin yakında bilince sahip olabileceği yönünde spekülasyon yapmasına yol açmıştır. Ancak, insan bilincinin altında yatan nörobiyolojik mekanizmaları hafife alıyor olabiliriz.
Modern yapay zeka sistemleri pek çok şaşırtıcı davranış sergileyebilmektedir. Örneğin, ChatGPT gibi sistemler kullanıldığında, yanıtlar (bazen) oldukça insani ve akıllıdır. Biz insanlar ChatGPT ile etkileşime girdiğimizde, dil modelinin ürettiği metni bilinçli olarak algılarız. Şu anda burada bu metni bilinçli olarak algılıyorsunuz!
Asıl soru, dil modelinin biz ona sorduğumuzda metnimizi de algılayıp algılamadığıdır. Yoksa sadece akıllı kalıp eşleştirme algoritmalarına göre çalışan bir zombi mi? Ürettiği metne bakarak, sistemin bilinçli olabileceğine inanmak kolaydır. Ancak, bu yeni araştırmada Jaan Aru, Matthew Larkum ve Mac Shine bu soruyu yanıtlamak için nörobilimsel bir bakış açısı kullanıyor.
Yapay Zeka Üzerine Sinirbilimsel Perspektifler
Her üçü de sinirbilimci olan bu yazarlar, ChatGPT gibi sistemlerin tepkileri bilinçli görünse de, büyük olasılıkla bilinçli olmadıklarını savunmaktadır. İlk olarak, dil modellerinin girdileri, çevremizdeki dünyayla duyusal temasımızın karakteristiği olan somutlaştırılmış, gömülü bilgi içeriğinden yoksundur. İkinci olarak, günümüz YZ algoritmalarının mimarileri, memelilerde bilinçli farkındalıkla bağlantılı olan talamokortikal sistemin temel özelliklerini içermemektedir.
Son olarak, bilinçli canlı organizmaların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel ve gelişimsel yörüngelerin, bugün öngörülen yapay sistemlerde muhtemelen bir benzeri yoktur. Canlı organizmaların varlığı eylemlerine bağlıdır ve hayatta kalmaları, eylemlilik ve bilinçle sonuçlanan çok seviyeli hücresel, hücreler arası ve organizmal süreçlerle karmaşık bir şekilde bağlantılıdır.
Solda: İleri beslemeli bir şekilde düzenlenmiş onlarca hatta yüzden fazla kod çözücü bloğa sahip olabilen büyük bir dil modelinin temel mimarisini gösteren bir şema. Sağda: Bilincin altında yattığı düşünülen karmaşık faaliyet kalıplarını üreten talamokortikal sistemin sezgisel bir haritası. Kaynak: Mac Shine, Jaan Aru
Bu nedenle, ChatGPT ve benzeri sistemlerin bilinçli olabileceğini varsaymak cazip olsa da, bu beynimizde bilinç oluşturan sinirsel mekanizmaların karmaşıklığını ciddi şekilde hafife almak olur. Araştırmacılar, bilincin beynimizde nasıl ortaya çıktığı konusunda bir fikir birliğine sahip değiller. Bildiğimiz ve bu yeni makalenin işaret ettiği şey, mekanizmaların muhtemelen mevcut dil modellerinin altında yatan mekanizmalardan çok daha karmaşık olduğudur.
Örneğin, bu çalışmada da belirtildiği gibi, gerçek nöronlar yapay sinir ağlarındaki nöronlara benzemez. Biyolojik nöronlar büyüyebilen ve şekil değiştirebilen gerçek fiziksel varlıklardır, oysa büyük dil modellerindeki nöronlar sadece anlamsız kod parçalarıdır. Bilinci anlamak ve dolayısıyla bilinçli makinelere ulaşmak için hala uzun bir yolumuz var.
ESTONYA ARAŞTIRMA KONSEYİ, 29 EKİM 2023, SciTechDaily
Mustafa Tamer, 20.12.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Referans: Jaan Aru, Matthew E. Larkum ve James M. Shine, "Sinirbilim merceğinden yapay bilincin fizibilitesi", 18 Ekim 2023, Trends in Neurosciences. DOI: 10.1016/j.tins.2023.09.009
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.