Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Italy's BRI withdrawal shines light on ties ahead of EU-China summit
"Başbakan Meloni, üyeliğin fayda sağlamadığını hesapladıktan sonra harekete geçti."
İtalya'nın Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nden çekilme kararı iki ülke arasındaki ilişkilere odaklanırken, Avrupa ile yapacağı zirveden bir gün önce Pekin için de uygunsuz bir zamana denk geldi.
Başbakan Giorgia Meloni Ekim 2022'de iktidara geldiğinden beri İtalya'yı Kuşak ve Yol Girişimi'nden çekeceğine dair ipuçları verdi. © Reuters
İtalya, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in imzasını taşıyan altyapı girişimine katılan Yedi Zenginler Grubu'nun (G7) tek üyesi. Bu ay, vatandaşlarına Çin'i ziyaret etmeleri için vizesiz statü tanınan beş ülkeden sadece biri oldu.
Paris'teki Fransız Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde Çin araştırmaları başkanı olan Marc Julienne, Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nin (BRI) 10. yıldönümünü yeni kutladığına işaret ederek, "Çin için bu kesinlikle bir küçümseme" dedi.
Her iki ülke de İtalya'nın çekildiğini resmi olarak teyit etmedi, ancak haberler Çarşamba günü medya şirketleri tarafından hükümet kaynaklarına dayandırılarak geniş bir şekilde duyuruldu. İtalya'nın planını birkaç gün önce resmen sunduğuna inanılıyor. Kuşak ve Yol Girişimi ortakları, üyeliklerinin beş yıllığına otomatik olarak yenilenmesinden önce üç ay önceden bildirimde bulunmakla yükümlüdür ve İtalya'nın bildiriminin Mart ayında yapılması gerekmektedir.
İtalya'nın sağcı lideri Başbakan Giorgia Meloni, üyelikten vazgeçmek istediğini açıkça dile getirdi. Geçen yıl Ekim ayında iktidara gelmeden önce bile İtalya'nın 2019'da Kuşak ve Yol Girişimi'ne katılma kararının "ciddi bir hata" olduğunu söylemişti. Dışişleri Bakanı Eylül ayında da Kuşak ve Yol Girişimi'nin umulan sonuçları vermediğinden şikayet etmişti.
Kuşak ve Yol Girişimi'nin yatırım rakamlarından anlaşılması zor olsa da Çin ve İtalya arasındaki artan ticari dengesizlik bunu gösteriyor. Uluslararası Para Fonu'na göre, İtalya'nın Çin'e ihracatı 2019'dan 2022'ye kadar sadece %19 artarak 17,3 milyar dolara yükselirken, Çin'den ithalatı aynı dönemde yaklaşık %71 artarak 60,5 milyar dolara ulaştı.
Araştırma şirketi Rhodium Group ve ABD'li düşünce kuruluşu German Marshall Fund için çalışan Avrupa-Çin ilişkileri analisti Berlinli Noah Barkin, "Bu Pekin'in Avrupa ile ilişkilerinde yaşadığı son gerileme" dedi.
İtalya'nın çekilme haberinin Pekin'in 2019'dan bu yana ilk yüz yüze AB-Çin zirvesine ev sahipliği yapmasından bir gün önce gelmesi Xi için özellikle garip. Avrupa, özellikle de bloğun kritik hammadde olarak gördüğü ürünlerin Çin'den ithalatının riskini azaltmaya ve bağımlılığını azaltmaya çalışıyor.
Julienne, Çin ve Avrupa arasında jeopolitik konulardaki mevcut anlaşmazlık noktaları, özellikle de Pekin'in Rusya'nın Ukrayna ile savaşı nedeniyle Batı tarafından yaptırım uygulanan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile sıcak ilişkileri göz önüne alındığında, Pekin'deki toplantının "buz gibi bir zirve" olmasının beklendiğini söyledi. Avrupa, Çin'in savaşın sona ermesi için arabuluculuk yapmasını istiyor ancak Pekin Putin'i kınamayı reddediyor.
Ancak Avrupa Çin'le arasına mesafe koymaya çalışsa da ülkeler dünyanın en büyük ikinci ekonomisiyle ilişkilerini sürdürmeleri gerektiğinin de farkında. Eylül ayında Bali'de düzenlenen G20 zirvesinde Meloni, İtalya'nın KYG'den çekilmesinin "Çin ile ilişkileri tehlikeye atmayacağını" söyleyerek böyle bir hamleye zemin hazırlamıştı.
İtalya'nın önümüzdeki yıl G7 dönem başkanlığını devralması bekleniyor ve Julienne Roma'nın bir durum değerlendirmesi yaptığını ve ilişkinin "imajı için maliyetli" hale gelirken "hiçbir fayda" elde etmediğini fark ettiğini söyledi.
Ancak ABD'deki Asya Toplumu Politika Enstitüsü'ne bağlı Çin Analiz Merkezi'nde kıdemli araştırmacı olan Philippe Le Corre, asıl sorunun Çin projelerinin teslim edilmemesi nedeniyle "İtalyan iş dünyasında yaşanan büyük hayal kırıklığı" olduğunu belirtiyor.
Le Corre, "İtalya bir zamanlar, kısa bir süreliğine aykırı bir ülkeydi, ancak artık durum böyle değil" dedi. Roma artık Brüksel'in Çin'i "bir ortak, bir rakip ve sistemik bir rakip" olarak niteleyen tutumuyla "aynı çizgide".
Pekin ve sözcüsü Global Times ve Xinhua Haber Ajansı şimdilik resmi bir yorum yapmadı. Ancak Eylül ayı gibi kısa bir süre önce Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, İtalyan mevkidaşıyla yaptığı görüşmenin ardından İtalya ile Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki verimli ilişkiyi selamlamıştı.
Ancak analistler Pekin'in tepkisinde sessiz kalabileceğini söyledi. Julienne, "Bu bağlamda çok sert tepki vermek onun çıkarına değil" dedi.
Barkin ayrıca Pekin'in kısa vadede İtalya ya da AB'ye karşı misilleme yapmasını beklemiyor.
Barkin, "Çin'in ekonomik sıkıntıları göz önüne alındığında, Avrupa pazarına erişimini ve Avrupalı yatırımcılar için cazibesini tehlikeye atabilecek Avrupa ile kısasa kısas bir mücadeleye girmesi pek olası değil" dedi.
Ancak diğerleri, uzun vadede İtalya'nın Çin ile soğuk ilişkilerden zarar göreceğini söyledi.
"İtalya'nın dur-kalk Çin politikası Çin açısından iyi değil... Pekin şu anda açıkça Almanya ve Fransa'ya odaklanmış durumda" diyen Le Corre, İtalya'nın kararının Meloni'ye ABD yönetimiyle ilişkilerinde yardımcı olacağını da sözlerine ekledi.
Avrupa'nın Çin'den uzaklaşması bazı çevrelerde Washington'un etkisinin bir sonucu olarak yorumlanırken, diğerleri müttefiklerin sadece oyun alanını eşitlemeye çalıştığını söylüyor.
Barkin, "Pekin'in, Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünün Avrupa'yı Çin karşısında daha riskten kaçınır hale getirecek bir transatlantik bölünmeyi tetiklemesi umuduyla zamanını beklemesini bekliyorum" dedi.
Mailys Pene Lassus, Zoe Frechin-Pollard, Paris-Londra, 7 Aralık 2023, Nikkei Asia
Seçkin Deniz, 21.12.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.