Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
China’s demographic doom loop
"Önemli ölçüde azalan ve yaşlanan nüfus, yıkıcı bir küresel yavaşlama oluşturabilir."
Çin, 2023 yılında nüfusunun 1.4118'den 1.4097 milyara gerilediğini açıkladı. BM tarafından yapılan tahminlere göre Çin'in nüfusu 2050 yılında 1.313 milyara, 2100 yılında ise yaklaşık 800 milyona düşecek. Bu önemli bir değişikliktir ve sınırlarının çok ötesinde sonuçları olacaktır.
Çin hızla yaşlanan bir toplum.
Böyle bir demografik değişimin altını çizen iki eğilim vardır. Bunlardan ilki, 60 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfusa oranının %20'nin üzerine çıkmasıyla nüfusun yaşlanmasıdır.
İkinci olarak, doğum oranları 2016'da 17,86 milyon doğumdan 2023'te 9,02 milyona düşerek önemli ölçüde azalmıştır. Bu tür değişimlerin orta ve uzun vadede Çin'in ekonomik refahını etkileyebilecek ve küresel çapta yankı uyandırabilecek birbiriyle ilişkili çeşitli ekonomik sonuçları ortaya çıkabilir.
Çin nüfusunun dörtte birinden fazlası 2040 yılına kadar 60 yaşın üzerinde olacak ve dolayısıyla ekonomik olarak daha az aktif olacaktır (erkekler için emeklilik yaşı 60, kadınlar için ise 50-55'tir). Bu durum Çin'in emeklilik ve yaşlı bakım sistemleri üzerinde baskı yaratacak ve bazı tahminler emeklilik sisteminin 2035 yılına kadar iflas edebileceğini göstermektedir.
Emeklilikle ilgili sorunların kamu kaynaklarını zorlamasını önlemek için olası senaryolar arasında, insanların daha uzun süre çalışmasını sağlamak için emeklilik yaşının yükseltilmesi, ek emeklilik gereksinimlerini karşılamak için vergilerin arttırılması ve mevcut yardımların daraltılması yer almaktadır.
Nüfus değişiklikleriyle başa çıkabilmek için sağlık sisteminde yapılacak değişiklikler, birçok insanın kendini daha az iyi hissetmesine ya da hizmetlerin azaltılmasından dolayı mutsuz olmasına yol açabilir. Bu da bir dereceye kadar siyasi istikrarsızlığa yol açabilir.
Ayrıca, yaşlıların çocuklarına olan bağımlılığı arttıkça, hane halkı tüketim, tasarruf ve yatırım seviyelerinin düşmesi muhtemeldir ve bu da ekonominin genel sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir.
İşgücü azaltımı
Yaşlı işçiler emekli oldukça, toplam nüfus içinde çalışma yaşında olan ve dolayısıyla çalışabilecek daha az insan olacaktır.
Örneğin, yaşlı insanların daha uzun süre çalışmaya devam etmelerine yardımcı olacak tedbirlerin alınması, uzun vadeli ekonomik büyüme ve kişi başına düşen GSYİH seviyelerinin sürdürülmesi için temel olabilir. Bununla birlikte, yukarıda da belirtildiği üzere, bu tür tedbirler siyasi açıdan popüler olmayabilir.
Verimlilik artışları (istihdam edilen kişi başına GSYH) azalan ve yaşlanan işgücünden de etkilenebilir. Bazı çalışmalar işgücü verimliliğinin (çalışma saati başına çıktı) yaşa göre değiştiğine dair kanıtlar bulmaktadır. Bir kişi işgücü piyasasına girdiğinde artma eğilimindedir, daha sonra 30 ila 40 yaşları arasında plato yapar ve nihayetinde bir bireyin çalışma hayatı sona erdiğinde düşer.
Nüfus değişimleri, bir ekonomik durumun olumsuz etki ürettiği bir "kıyamet döngüsüne" yol açabilir ve ardından bir başkası ve bir başkası. Düşük verimlilik belirli sektörlerdeki üretimi etkilemeye başladıkça, Çin bu sektörlerdeki talebi karşılamak için ithalatı artırmak zorunda kalabilir.
Bu durum yenilikçiliği ve girişimciliği önemli ölçüde etkileyebilir ve bu da üretkenliği daha da azaltabilir. Yeni fikirler ekonomik büyümeyi tetikler. İşgücünün büyüklüğü inovasyonu etkiler çünkü istihdam edilen bireylerin sayısı azaldıkça yeni fikir havuzu da daralır.
Nüfus artışı negatif olur veya sıfıra düşerse, bu fikirlerin arkasındaki bilgi durgunlaşır. Buna ek olarak, bir kişinin yenilikçi faaliyetlerinin ve bilimsel çıktısının zirvesinin yaklaşık 30 ve 40 yaşlarında olduğuna dair kanıtlar vardır.
Dolayısıyla mevcut demografik eğilimlerin Çin'deki teknolojik ilerlemeleri ve inovasyonu engellemesi muhtemeldir. Yaşam standartlarının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için inovasyon şarttır. Sonuç olarak, nüfus azaldıkça yaşam kalitesi seviyeleri zorlanabilir.
Aynı zamanda araştırmalar, gençlerin oranı girişimcilik faaliyetleriyle olumlu yönde bağlantılı olduğu için girişimciliğin nüfusun yaşlanmasından olumsuz etkilenebileceğini göstermektedir. Bu durum ekonominin dinamizmini engellemekte ve ekonomik büyümenin yavaşlamasına katkıda bulunmaktadır.
Çin'in ekonomik büyümesi verimlilik ve istihdam artışına bağlıdır. Ekonomik büyüme, hizmet veya ürün üretmek için emek ve sermayenin (para) etkin bir şekilde bir araya getirilmesiyle sağlanır.
Bu da sabit ya da artan bir nüfus büyüklüğünü gerektirmektedir. Daha da önemlisi, nüfusu azalan Çin'in ekonomik büyümeyi sürdürebilmesi için kişi başına düşen verimliliği arttırması gerekecektir.
Daha önce de gördüğümüz gibi, demografik değişikliklerin bir sonucu olarak Çin'in üretkenliğinin de düşmesi muhtemeldir. Dolayısıyla Çin ekonomisinin, örneğin alışveriş yapanların veya tüketicilerin sayısının azalması yoluyla daha yavaş bir ekonomik büyüme yaşaması ve bunun da perakende ticaret sektörünü doğrudan etkilemesi beklenmektedir.
Buna ek olarak, düşük talebin emlak sektöründe süregelen krizi daha da derinleştirmesi muhtemeldir. Daha az sayıda insanın mülk satın alabilmesi fiyatların düşmesi anlamına gelecektir.
Ve fiyatlar Çin dışında artıyor
Çin, dünyadaki büyümenin üçte birinden fazlasından sorumlu olan dünyanın en büyük ikinci pazarı ve en büyük ikinci ithalatçısıdır; dolayısıyla herhangi bir değişikliğin küresel yansımaları olacaktır.
Örneğin Çin'in önemli ticaret ortaklarından Brezilya ve Güney Afrika'da bu nüfus değişimleri ihracatlarına olan talebin azalmasına yol açabilir. Bu durum, ihracatçı şirketlerin faaliyetlerini azaltmak zorunda kalması nedeniyle bu ülkelerde istihdam seviyelerinin düşmesine neden olabilir.
Çin'de verimlilik düştükçe, ticaret ortakları diğer ekonomilerden ürün ithal etmek zorunda kalabilir ve bu da ürünlerinin fiyatlarını arttırabilir. Buna ek olarak, Tayland ve Vietnam gibi Çin'den giden turizme bel bağlayan gelişmekte olan ekonomiler, nüfus değişimlerinin etkisiyle denizaşırı seyahat edebilecek insan sayısının azalması nedeniyle ulaşım ve konaklama gibi turizmle ilgili tüm sektörlerde önemli gerilemeler yaşayacaktır.
Çin tüketici pazarı gelirlerinin büyük bir kaynağı olduğu için çok uluslu şirketler de talep düşüşünü hissedecektir. Dünyanın dört bir yanındaki tedarikçiler ve işçiler işlerini kaybettikçe zincirleme etkinin küresel olması muhtemeldir. Kısacası, yakın tarihli bir OECD raporunda da belirtildiği üzere, Çin'deki keskin bir ekonomik yavaşlama küresel büyümeyi aşağı çekecek ve bunun etkileri yıkıcı olabilecektir.
Jose Caballero, 14 Şubat 2024, Asia Times
(Jose Caballero, Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü (IMD) IMD Dünya Rekabetçilik Merkezi'nde kıdemli Ekonomist olarak görev yapmaktadır.)
Ahmet Faruk, 27.03.2024, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.