Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
A World Without NATO
İngiltere Dışişleri Bakanı ve daha sonra Başbakan olan Lord Palmerston olarak bilinen Henry John Temple, 1 Mart 1848'de Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada şunları söyledi "Şu ya da bu ülkenin İngiltere'nin ebedi müttefiki ya da ebedi düşmanı olarak işaretleneceğini düşünmenin dar bir politika olduğunu söylüyorum. Bizim ebedi müttefikimiz olmadığı gibi ebedi düşmanımız da yoktur. Bizim çıkarlarımız ezeli ve ebedidir ve bu çıkarları takip etmek bizim görevimizdir."
Palmerston'un konuşmasından elli iki yıl önce, Başkan George Washington Veda Konuşmasında vatandaşlarına şu tavsiyede bulunmuştu: "Yabancı dünyanın herhangi bir bölümüyle kalıcı ittifaklardan uzak durmak bizim gerçek politikamızdır ..." Bunun yerine, Birleşik Devletler "saygın bir savunma pozisyonunu korursa, olağanüstü acil durumlar için geçici ittifaklara güvenebiliriz."
Bu öğüt, Sovyetler Birliği'nin çöktüğü 1991 yılına kadar İngiliz ve Amerikan dış politikalarına rehberlik etmiştir. Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) hiçbir zaman kalıcı bir ittifak olması amaçlanmamıştı. İkinci Dünya Savaşı sonucunda Avrupa'nın yıkıma uğramasının ardından Sovyet komünizminin Avrasya kara parçasında yayılma tehdidi karşısında 1949 yılında kurulan NATO, ABD'nin güvenlik şemsiyesini - atom silahları da dahil olmak üzere - Fransa, İtalya, Belçika, Lüksemburg, Danimarka, Norveç, Hollanda, Portekiz, Birleşik Krallık, İzlanda ve Kanada'ya genişletti.
Üç yıl sonra Türkiye ve Yunanistan da katıldı. 1955 yılında Batı Almanya da üye oldu. İspanya 1982 yılında katıldı. Olası Sovyet askeri saldırganlığına karşı bir savunma ittifakıydı. Bu ittifakın varlığının tek nedeni Sovyetler Birliği'nin Batı Avrupa'yı askeri olarak ele geçirmesini önlemekti. Sovyetler Birliği 1991 yılında çöktüğünde NATO'nun asıl misyonu da sona ermiş oldu.
Ancak her büyük bürokrasi gibi NATO da varlığını sürdürmek ve genişlemek için başka nedenler aradı. Clinton yönetimi sırasında Balkanlara müdahale etti. Amerika Birleşik Devletleri'ne yönelik 11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra Afganistan'a müdahale etti. 2011'de Kaddafi rejimini devirmek için Libya'ya müdahale etti. Irak'ta Irak güvenlik güçlerini eğitmek için çalışmıştır. NATO'nun internet sitesi asıl amacından ne kadar uzaklaştığını gösteriyor. Kendisini "çok çeşitli askeri operasyonlar ve görevler üstlenebilen" bir "kriz önleme ve yönetim örgütü" olarak tanıtıyor. "Afrika Birliği ile işbirliği" ve "afet yardım operasyonları" da dahil olmak üzere "dünya çapında operasyonlar ve görevler yürütmekle" övünüyor.
NATO birlikleri Kosova'da kalmaya devam etmekte ve NATO gemileri Akdeniz ve Ege Denizi'nde deniz güvenliği sağlamaktadır. Görünüşe göre Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Batı Pasifik'e ve Çin'in Tayvan'a yönelik tehdidine erişimini genişletmek istiyor.
Yeni misyonları ve operasyonlarıyla eşzamanlı olarak NATO'nun büyüklüğü iki kattan fazla artmıştır. Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana 16 ülke daha ittifaka katıldı. Sovyet tehdidi önce gerilerken sonra da sona ererken, NATO daha da büyüdü ve George F. Kennan'ın "Soğuk Savaş sonrası dönemde Amerikan politikasının en vahim hatası" olarak nitelendirdiği bir kibir ve pervasız diplomasi ile Rusya'nın Avrupa sınırına daha da yaklaştı. Kennan NATO'nun genişlemesinin Rus milliyetçiliği ve emperyalizminin en kötü yönlerini canlandıracağını öngörmüştü. Ve öyle de oldu. Ukrayna Savaşı trajedisinin kökleri NATO'nun sınırsız genişlemesine dayanmaktadır.
Yeni üyeler ve genişleyen görevlerle birlikte NATO'nun bütçesi de genişlemiştir. NATO'nun 2024 yılı için sivil bütçesi 438 milyon pound (yaklaşık 570 milyon ABD doları), askeri bütçesi ise 2.03 milyar pound (yaklaşık 2.6 milyar ABD doları) olarak belirlenmiştir. NATO, Lord Ismay'ın unutulmaz tanımıyla "Sovyetler Birliği'ni dışarıda, Amerikalıları içeride ve Almanları aşağıda tutmak" için tasarlanmış bir ittifakın çok ötesinde bir şeye dönüşmüştür.
Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ve orada devam eden çatışmaların, NATO'nun Soğuk Savaş boyunca olduğu gibi Batı Avrupa uluslarını savunmak için hala gerekli olduğunu kanıtladığını iddia eden pek çok kişi var. Ancak 2024'ün dünyası 1949'dan çok farklı. O zamanlar Batı Avrupa İkinci Dünya Savaşı'nın yıkımından kurtulmaya çalışıyordu. Sovyet güçleri Almanya'nın doğu yarısı da dahil olmak üzere doğu ve orta Avrupa'daydı. Sovyet birliklerinin ardından gelen şey, Winston Churchill'in "demir perde" olarak adlandırdığı şeyle çevrili orta ve doğu Avrupa'nın komünleştirilmesiydi. Soğuk Savaş boyunca Sovyetler Birliği, Avrupa'da Amerikan nükleer şemsiyesiyle dengelenen bir konvansiyonel kuvvet üstünlüğüne sahipti. Sovyetlerin Avrupa'yı istila etme tehdidi gerçekti.
1991'den bu yana, Sovyetlerin ve daha sonra Rusya'nın Avrupa'yı istila etme tehdidi gerilemiş ve ardından ortadan kalkmıştır. Ukrayna'nın birkaç doğu vilayetinde tutunmakta zorlanan bir Rus ordusunun Batı Avrupa için bir tehdit oluşturduğu düşüncesi saçmadır (Rus nükleer cephaneliği hariç). Bugün NATO'nun Avrupalı üye ülkelerinin toplam ekonomik ve insan kaynakları Rusya'nınkileri gölgede bırakmaktadır. İngiltere ve Fransa'nın toplam 550 nükleer silahı var - Rusya'dan çok daha az ama caydırıcı bir güç değil. ABD'nin yer almadığı 30 ülkeden oluşan (yakında 31 olacak) bir Avrupa NATO'su bu caydırıcı gücü Rusya'nınkine denk bir seviyeye çıkarabilir.
NATO üyesi ülkeler on yıllar boyunca güvenliklerini sağlamak için ABD'nin askeri gücüne güvenerek geniş refah devletleri yarattılar. Soğuk Savaş sırasında bu duruma katlandık çünkü Sovyet egemenliğindeki bir Batı Avrupa ABD'nin ulusal güvenliği için tehlikeli bir jeopolitik tehdit oluşturabilirdi. NATO bu nedenle kuruldu. Bu tehdit 1991'de sona erdiğinde NATO'nun varlık nedeni de sona ermiş oldu. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ABD'nin hayati bir ulusal güvenlik çıkarını etkilememektedir. Bu arada, Batı Pasifik'te Amerika Birleşik Devletleri'nin hayati ulusal güvenlik çıkarlarını etkileyen bir fırtına kopmaktadır.
Bugün en önemli ittifaklarımız Hint-Pasifik'tedir (Japonya, Güney Kore, Avustralya, Filipinler, Tayvan ve umarım Hindistan), Avrupa'da değil. NATO görevini tamamlamıştır. Hiçbir zaman kalıcı ya da ebedi bir ittifak olması amaçlanmamıştır. Lord Palmerston ve George Washington haklıydı.
Francis P. Sempa, 17 Şubat 2024, RealClear Defense
(Francis P. Sempa dış politika ve jeopolitik üzerine yazıyor. En İyi Savunma yazıları her ayın başında yayınlanmaktadır.)
Eyüp Kaan, 18.04.2024, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.