Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"Tell es-Safi/Gath'taki son arkeolojik bulgular, Filist kültürüne ışık tutmuş, ritüellerde belirli bitkilerin kullanımını içeren sofistike dini uygulamalarını ortaya çıkarmış, Akdeniz gelenekleri ve Yunan mitolojisiyle bağlantılar kurmuştur. Bu bilgiler, Filistlilerin kültürel ve ruhani yaşamının daha iyi anlaşılmasını sağlayarak doğal dünya ve tarımsal döngülerle olan bağlantılarını vurgulamaktadır."
New Analysis of Biblical Home of Goliath Sheds Unprecedented Light on Philistine Ritual Practices
Demir Çağı'nda (yaklaşık M.Ö. 1200-604) gelişen gizemli Filist uygarlığı, güney Levant'ın kültürel mirasını, tarım uygulamalarını ve beslenme alışkanlıklarını önemli ölçüde etkilemiştir. Orta İsrail'de bulunan ve Kutsal Kitap'taki Filistilerin Gath'ı (dev Golyat'ın memleketi) olduğuna inanılan Tell es-Safi/Gath'ta yirmi beş yılı aşkın süredir devam eden arkeolojik kazılar, bu eski uygarlığın dünyasına eşsiz bir pencere açmıştır.
Tell es-Safi/Gath'taki son arkeolojik bulgular. Yukarıdaki görselde tapınak sunuları - minyatür ve yemek servis kapları ve tapınaklardan birinde bulunan Tonna galea adlı bir deniz yumuşakçasının kabuğu görülmektedir. Kaynak: Prof. Aren Maeir
İsrail'deki Bar-Ilan Üniversitesi'nden Profesör Aren Maeir (arkeoloji) ve Profesör Ehud Weiss (arkeobotanik) başkanlığındaki bir ekip, aşağı Gath kentindeki tapınak alanının sistematik kazı projesinde, Filist ritüellerinde kullanılan bitkilerin yeniden inşasını denetledi. Tel Zafit (Filistilerin Gath'ı), İsrail Doğa ve Parklar Kurumu'nun himayesi altında bir milli parktır.
Filistlilerin Dini Uygulamaları Açıklandı
Filist kültürünün birçok yönü iyi belgelenmiş olsa da, Filist dini uygulamaları ve tanrılarının özellikleri uzun süre gizemini korumuştur. Frumin ve arkadaşlarının yakın zamanda Scientific Reports'ta yayınlanan "Biblical Gath'ta Bitkilerle İlgili Filist Ritüel Uygulamaları" konulu çalışması, Filist'in ritüel uygulamalarını anlamamıza değerli yeni veriler katmaktadır. Alanda ortaya çıkarılan iki tapınakta çok sayıda bitkinin keşfedilmesi, Filist kült ritüelleri ve inançları - tapınak yiyecek malzemeleri, törenlerin zamanlaması ve tapınak dekorasyonunda kullanılan bitkiler - hakkında eşi benzeri görülmemiş bilgiler ortaya çıkardı.
Çiçek açan taç papatya. Kaynak: Dr. Suembikya Frumin
Dr. Suembikya Frumin, Prof. Ehud Weiss'ın gözetiminde, doktora projesinin bir parçası olarak Filistlilerin tapınaklarında bitki kullanımını inceledi. Dr. Amit Dagan, Maria Eniukhina ve Prof. Aren Maeir ile birlikte, tapınakların çevresinde keşfedilen bitki topluluklarını inceleyerek, çeşitli bitki türlerinin Filist dini ritüellerindeki önemine ilişkin zengin bilgiler ortaya çıkardılar. Araştırmacılar, kullanılan bitki türlerinin, hasat zamanlarının, sunu biçimlerinin ve potansiyel sembolik önemlerinin titiz bir şekilde incelenmesi ve nicel ve nitel analizleri sayesinde, Filistlilerin ruhaniliğe yaklaşımına dair daha net bir resim ortaya çıkardılar.
Önemli Bulgular ve Akdeniz Tanrılarıyla Bağlantılar
Bar-Ilan Üniversitesi Arkeobotanik Laboratuvarı yöneticisi ve çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Suembikya Frumin, "En önemli bulgulardan biri, leylak hayıt ağacı (Vitex agnus-castus), taç papatyası (Glebionis coronaria) ve gümüşi uyuz otu (Lomelosia argentea) gibi çeşitli Akdeniz bitkilerinin bilinen en eski ritüel kullanımlarının tespit edilmesidir. Bu yaygın Akdeniz bitkileri Filistlileri Hera, Artemis, Demeter ve Asklepios gibi erken dönem Yunan tanrılarıyla ilgili kült ritüelleri, mitoloji ve gereçlerle ilişkilendirir. Ayrıca, Filist tapınaklarında bulunan psikoaktif ve tıbbi özelliklere sahip bitkiler, bunların kült faaliyetleri için kullanıldığını ortaya koymaktadır. Araştırma, Filist dininin akan su ve mevsimsellik gibi doğanın büyüsüne ve gücüne, insan sağlığını ve yaşamını etkileyen unsurlara dayandığını ortaya koymuştur." diyor.
Hayıt ağacı meyvelerinin fotoğrafı Olympus SZ×10 DP73 stereoskopik ışık mikroskobu ve cellSens Dimension 1.9 programı kullanılarak dijital tarama ile üretilmiş, arka plan düzenlemesi için Adobe Photoshop 2024 kullanılmıştır. Kaynak: Dr. Suembikya Frumin
Ayrıca, tapınakların tohum ve meyvelerinin analizi, tapınak ayinleri için ilkbaharın erken döneminin önemi ve tapınakların son kullanım tarihi - ve Aramlı Hazael tarafından yıkılmaları - yaz sonu ya da sonbahar başında gerçekleştiği için ritüellerin zamanlaması hakkında değerli bilgiler sağlamıştır. Filist dini uygulamalarının mevsimsel yönü, onların doğal dünyalarla ve tarım döngüleriyle olan derin bağlarının altını çizmektedir.
Kültürel Değişimler ve Gelecekteki Araştırma Yönelimleri
Bar-Ilan Üniversitesi Arkeobotanik Laboratuvarı Direktörü ve çalışmanın yazarlarından Prof. Ehud Weiss şu yorumda bulundu: "Bulgularımız Filistlilerin ritüel uygulamalarına ilişkin önceki anlayışlara meydan okuyor ve kültürel uygulamalarına ve Filist kültürü ile daha geniş Akdeniz dini gelenekleri arasındaki bağlantılara yeni bir bakış açısı sunuyor. Ritüel bağlamlarında kullandıkları bitkileri inceleyerek, Filistlilerin çevrelerindeki dünyayı nasıl algıladıklarını ve onunla nasıl etkileşime girdiklerini daha iyi anlıyoruz."
Çiçek açan iffet ağacı. Kaynak: Sofia Frumin
Ayrıca araştırma, Filist ve Ege tören uygulamaları arasında ilgi çekici paralellikler önermektedir. Hera ile ilişkilendirilen Ege kült mekânlarında ortak bir özellik olan dokuma tezgâhı ağırlıklarının (kumaş üretiminde kullanılan bir aygıt) Filist tapınaklarında keşfedilmesi, iki bölge arasındaki kültürel alışveriş ve etki hipotezini daha da güçlendirmektedir.
Tell es-Safi/Gath kazılarını 25 yılı aşkın bir süredir yöneten Bar-Ilan Üniversitesi Martin (Szusz) İsrail Toprakları Çalışmaları ve Arkeoloji Bölümü'nden Prof. Aren Maeir, "Bu bulgular, Filistliler ile komşu bölgeler arasındaki kültürel ve dini etkileşimlerin araştırılması için yeni yollar açıyor" diyor. "Bitki topluluklarının gelişmiş nicel ve nitel analizlerini kullanarak, antik kült uygulamalarına ve bunların daha geniş Akdeniz dünyasındaki önemine ilişkin anlayışımızı derinleştirdik."
"Bu yeni veriler, ruh halini etkileyen özelliklere sahip bitkilerin kullanımına ilişkin tapınak personelinin bilgili faaliyetlerine işaret etmektedir. Toplam bitki topluluğunun niceliksel ve niteliksel analizine yönelik yöntemimiz, diğer antik kültlerin analizi ve bölgenin ve ötesinin kültürel ve kült tarihinin incelenmesi için son derece uygun olmalıdır."
BAR-İLAN ÜNİVERSİTESİ, 6 Nisan 2024, SciTechDaily
Mustafa Tamer, 19.06.2024, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Referans: Suembikya Frumin, Aren M. Maeir, Maria Eniukhina, Amit Dagan ve Ehud Weiss, "İncil'deki Gath'ta bitkilerle ilgili Filist ritüel uygulamaları", 12 Şubat 2024, Scientific Reports. DOI: 10.1038/s41598-024-52974-9
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.