Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"Depresyon ve kardiyovasküler hastalık (KVH), her ikisi de belirli yaşam tarzı risklerini ve genetik yolları paylaştığından, Finlandiya'da yapılan bir çalışmada her iki durumla da ilişkili olduğu tespit edilen bir gen modülü de dahil olmak üzere, karmaşık bir şekilde bağlantılıdır. Bu keşif, her iki hastalık için yeni biyobelirteçler sağlar ve eş zamanlı olarak onları hedef alan tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir."
Scientists Finally Explain Puzzling Link Between Depression and Cardiovascular Disease
Kan gen ekspresyon analizi, hem depresyon hem de kardiyovasküler hastalıkla bağlantılı işlevsel bir gen grubunu tanımlar.
Depresyon ve kardiyovasküler hastalıklar (KVH) küresel sağlık için önemli zorluklar teşkil etmektedir. Dünya genelinde tahminen 280 milyon kişi depresyondan muzdariptir ve yaklaşık 620 milyon kişi KVH'den etkilenmektedir. 1990'lardan bu yana yapılan araştırmalar, bu iki durum arasındaki bağlantıyı vurgulamaktadır.
Örneğin, depresyonu olan bireylerin KVH geliştirme riski daha yüksektir ve depresyonun erken ve etkili bir şekilde tedavi edilmesi KVH riskini %50 oranında azaltabilir. Benzer şekilde, KVH teşhisi konulan kişiler sıklıkla depresyon yaşamaktadır. Bu nedenlerden dolayı, Amerikan Kalp Derneği (AHA) depresyonu olan gençlerin KVH açısından izlenmesini tavsiye etmektedir.
Henüz bilinmeyen şey, iki hastalık arasındaki bu belirgin ilişkiye neyin sebep olduğudur. Cevabın bir kısmı muhtemelen depresyon hastalarında yaygın olan ve KVH riskini arttıran sigara, alkol kullanımı, egzersiz eksikliği ve kötü beslenme gibi yaşam tarzı faktörlerinde yatmaktadır. Ancak her iki hastalığın da ortak gelişimsel yollar aracılığıyla daha derin bir düzeyde ilişkili olması da mümkündür.
Şimdi bilim insanları, depresyon ve KVH'nin gerçekten de gelişim programlarının bir kısmını paylaştıklarını ve en az bir işlevsel 'gen modülünün' ortak olduğunu gösterdiler. Frontiers in Psychiatry'de yayınlanan bu sonuç, depresyon ve KVH için yeni belirteçler sağlıyor ve sonuçta her iki hastalığı da hedef alan ilaçların bulunmasına yardımcı olabilir.
Finlandiya'daki Tampere Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olan ilk yazar Dr. Binisha H Mishra, "Depresyon ve KVH olan kişilerin kanındaki gen ifade profiline baktık ve tek bir gen modülünde, ortalamadan daha yüksek veya daha düşük seviyelerde ifade edilmesi insanları her iki hastalık için de daha büyük risk altına sokan 256 gen bulduk" dedi.
Yazarlar bir gen modülünü, farklı koşullarda benzer ifade modellerine sahip ve dolayısıyla işlevsel olarak ilişkili olması muhtemel bir grup gen olarak tanımlamaktadır.
Genç Finliler çalışıyor
Mishra ve meslektaşları, çocukluktan yetişkinliğe kardiyovasküler risk faktörleri üzerine bugüne kadar yapılmış en büyük araştırmalardan biri olan Genç Finliler araştırmasına katılan 34 ila 49 yaş arasındaki 899 kadın ve erkeğin kanındaki gen ifadesi verilerini inceledi. Genç Finliler araştırması 1980 yılında Finlandiya'daki beş şehirden rastgele seçilen, o zamanlar üç ila 18 yaşlarında olan yaklaşık 4.000 çocuk ve ergenden oluşan bir kohort ile başlamıştır. Bu katılımcıların sağlık durumları o zamandan beri takip edilmektedir.
Finlandiya, AB'de ruhsal bozuklukların tahmini en yüksek görülme sıklığına sahiptir ve depresyon yaygınlığı açısından dünyada dokuzuncu sırada yer almaktadır. Buna karşın, ülkede KVH prevalansı nispeten düşüktür ve bu hastalık sınıfında dünya genelinde en alt %20'lik dilimde yer almaktadır.
2011 yılında Genç Finliler araştırmasını yürüten araştırmacılar, katılımcıları denenmiş ve test edilmiş bir anketle depresyon belirtileri açısından test etti: Beck'in depresyon envanteri (BDI-II), daha şiddetli semptomlarla puanı artar. Ayrıca AHA'nın 'ideal kardiyovasküler sağlık' skoru aracılığıyla sıfırdan (en yüksek risk) yediye (en düşük risk) kadar bir ölçekte KVH gelişme riski açısından da test etmişlerdir. Mishra ve arkadaşları mevcut çalışma için bu verileri daha da analiz etmiştir.
Her şey kanında var
2011 yılında her katılımcıdan tam kan da alınmıştı ve Mishra ve meslektaşları burada bu örnekleri son teknoloji gen ifadesi yöntemleriyle analiz etti.
Araştırmacılar, 22 farklı gen modülünü tanımlamak için gelişmiş istatistikler kullandılar; bunlardan sadece biri hem depresif belirtiler için yüksek puan hem de kardiyovasküler sağlık için düşük puan ile ilişkiliydi.
"Bu gen modülündeki ilk üç genin nörodejeneratif hastalıklar, bipolar bozukluk ve depresyon ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Şimdi bunların kötü kardiyovasküler sağlıkla da ilişkili olduğunu gösterdik," diyor Mishra.
Bu genler, hem depresyonun hem de kardiyovasküler hastalıkların patogenezinde yer alan enflamasyon gibi biyolojik süreçlerde rol oynar. Bu, her iki hastalığın neden sıklıkla birlikte ortaya çıktığını açıklamaya yardımcı olur.
Ortak modüldeki diğer genlerin Alzheimer, Parkinson ve Huntington hastalığı gibi beyin hastalıklarında rol oynadığı gösterilmiştir.
"Bu modüldeki genleri depresyon ve kardiyovasküler hastalıklar için biyobelirteç olarak kullanabiliriz. Nihayetinde, bu biyobelirteçler her iki hastalık için de çift amaçlı önleyici stratejilerin geliştirilmesini kolaylaştırabilir" diyor.
Genç Finliler Çalışması Finlandiya Akademisi tarafından finansal olarak desteklenmiştir: 356405, 322098, 286284, 134309 (Eye), 126925, 121584, 124282, 129378 (Salve), 117797 (Gendi) ve 141071 (Skidi) numaralı hibeler; Finlandiya Sosyal Sigorta Kurumu; Kuopio, Tampere ve Turku Üniversite Hastanelerinin Uzman Sorumluluk alanının Rekabetçi Devlet Araştırma Finansmanı (hibe X51001); Juho Vainio Vakfı; Paavo Nurmi Vakfı; Finlandiya Kardiyovasküler Araştırma Vakfı; Finlandiya Kültür Vakfı; Sigrid Juselius Vakfı; Tampere Tüberküloz Vakfı; Emil Aaltonen Vakfı; Yrjö Jahnsson Vakfı; Signe ve Ane Gyllenberg Vakfı; Finlandiya Diyabet Derneği Diyabet Araştırma Vakfı; AB Horizon 2020 (TAXINOMISIS için hibe 755320 ve To Aition için hibe 848146); Avrupa Araştırma Konseyi (MULTIEPIGEN projesi için hibe 742927); Tampere Üniversite Hastanesi Destekleme Vakfı; Finlandiya Klinik Kimya Derneği; Finlandiya Kanser Vakfı; pBETTER4U_EU (Sizin için Biyolojik ve Davranışsal Olarak Uyarlanmış müdahaleler yoluyla obezitenin önlenmesi; proje numarası: 101080117); ve Jane ve Aatos Erkko Vakfı. Pashupati P. Mishra, Finlandiya Akademisi (Hibe numarası: 349708) ve Emma Raitoharju (hibeler: 330809, 338395) tarafından desteklenmiştir.
FRONTIERS, 4 Mayıs 2024, SciTechDaily
Mustafa Tamer, 21.08.2024, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Referans: "Genç Finliler araştırmasında tam kan transkriptomu kullanılarak depresif belirtiler ve kardiyovasküler sağlık ölçütleriyle ortaklaşa ilişkili gen ağlarının belirlenmesi", Binisha H. Mishra, Emma Raitoharju, Nina Mononen, Aino Saarinen, Jorma Viikari, Markus Juonala, Nina Hutri-Kähönen, Mika Kähönen, Olli T. Raitakari, Terho Lehtimäki ve Pashupati P. Mishra, 12 Şubat 2024, Frontiers in Psychiatry. DOI: 10.3389/fpsyt.2024.1345159
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.