Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"Stanford Medicine tarafından yapılan bir araştırma, 40'lı ve 60'lı yaşlarımızda sağlık ve hastalık riskini etkileyebilecek önemli moleküler ve mikrobiyal değişimlerin meydana geldiğini ortaya koyuyor. Bu değişiklikler, yaşlanmanın kademeli bir süreç olmadığını, farklı hızlı değişim dönemlerini içerdiğini göstermektedir."
New Stanford Research Reveals Humans Age in Two Rapid Bursts: At 44 and 60
Stanford Medicine tarafından yapılan araştırma, 40'lı yaşların ortalarında ve 60'lı yaşların başlarında vücuttaki moleküler ve mikrobiyal seviyelerde önemli değişimler olduğunu ve bu değişimlerin sağlığı ve yaşlanmaya bağlı hastalık riskini etkileyebileceğini gösteriyor.
Vücudunuzdaki her şeyin bir anda bozulduğunu hissettiğiniz olduysa, bu sizin hayal gücünüz olmayabilir. Stanford Medicine tarafından yapılan yeni bir çalışma, moleküllerimizin ve mikroorganizmalarımızın birçoğunun 40'lı ve 60'lı yaşlarımızda dramatik bir şekilde arttığını ya da azaldığını gösteriyor.
Araştırmacılar, 25 ila 75 yaş arasındaki insanlarda binlerce farklı molekülün yanı sıra mikrobiyomlarını (içimizde ve cildimizde yaşayan bakteriler, virüsler ve mantarlar) değerlendirdi ve çoğu molekül ve mikrobun bolluğunun kademeli, kronolojik bir şekilde değişmediğini buldu. Bunun yerine, yaşam süremiz boyunca ortalama 44 yaş ve 60 yaş civarında olmak üzere iki hızlı değişim döneminden geçiyoruz. Bu bulguları açıklayan bir makale kısa süre önce Nature Aging dergisinde yayımlandı.
Genetik kürsüsü başkanı ve araştırmanın kıdemli yazarı Michael Snyder, “Zaman içinde sadece kademeli olarak değişmiyoruz; gerçekten dramatik bazı değişiklikler var” diyor. “40'lı yaşların ortasının, 60'lı yaşların başı gibi dramatik bir değişim zamanı olduğu ortaya çıktı. Ve hangi molekül sınıfına bakarsanız bakın bu doğrudur.”
Eski bir Stanford Tıp doktora sonrası bursiyeri olan Xiaotao Shen, araştırmanın ilk yazarıydı. Shen şu anda Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak görev yapmaktadır.
Bu büyük değişiklikler muhtemelen sağlığımızı etkiliyor - kardiyovasküler hastalıklarla ilgili moleküllerin sayısı her iki zaman noktasında da önemli değişiklikler gösterdi ve bağışıklık fonksiyonuyla ilgili olanlar 60'lı yaşların başındaki insanlarda değişti.
Ani sayısal değişiklikler
Stanford W. Ascherman, MD, FACS Genetik Profesörü Snyder ve meslektaşları, yaşa bağlı birçok hastalığa yakalanma riskinin yıllarla birlikte kademeli olarak artmadığını gözlemleyerek moleküler ve mikrobiyal değişimlerin oranını incelemek için ilham aldılar. Örneğin, Alzheimer hastalığı ve kardiyovasküler hastalık riskleri ileri yaşlarda keskin bir şekilde artarken, 60 yaşın altındakiler için risk kademeli olarak artmaktadır.
Araştırmacılar, yaşlanmanın biyolojisini daha iyi anlamak için takip ettikleri 108 kişinin verilerini kullandılar. Aynı araştırma gönüllüsü grubundan elde edilen geçmiş bilgiler arasında, insanların böbreklerinin, karaciğerlerinin, metabolizmalarının ve bağışıklık sistemlerinin farklı insanlarda farklı oranlarda yaşlandığını gösteren dört farklı “yaş tipinin” keşfi de yer alıyor.
Yeni araştırmada, birkaç yıl boyunca her birkaç ayda bir kan ve diğer biyolojik numunelerini bağışlayan katılımcılar analiz edildi; bilim insanları bu numunelerdeki RNA, proteinler ve metabolitler dahil olmak üzere birçok farklı molekül türünün yanı sıra katılımcıların mikrobiyomlarındaki değişimleri de izledi. Araştırmacılar toplamda yaklaşık 250 milyar farklı veri noktası için 135.000'den fazla farklı molekül ve mikropta yaşa bağlı değişiklikleri takip etti.
Binlerce molekül ve mikrobun bolluklarında ya artan ya da azalan değişimler olduğunu buldular; inceledikleri tüm moleküllerin yaklaşık %81'i sayıca doğrusal olmayan dalgalanmalar gösterdi, bu da belirli yaşlarda diğer zamanlardan daha fazla değiştikleri anlamına geliyordu. Miktarda en büyük değişikliklere sahip molekül kümelerini aradıklarında, bu dönüşümlerin en çok iki zaman diliminde gerçekleştiğini buldular: insanlar 40'lı yaşlarının ortasındayken ve 60'lı yaşlarının başındayken.
Birçok araştırma, yaşlandıkça farklı moleküllerin nasıl artıp azaldığına ve biyolojik yaşın kronolojik yaştan nasıl farklı olabileceğine odaklanmış olsa da, çok azı biyolojik yaşlanma hızına bakmıştır. Snyder, 60'lı yaşların başında bu kadar çok dramatik değişikliğin meydana gelmesinin şaşırtıcı olmadığını, çünkü yaşa bağlı birçok hastalık riskinin ve yaşla ilgili diğer olguların yaşamın bu noktasında arttığının bilindiğini söyledi.
40'lı yaşların ortalarındaki büyük değişiklik kümesi bilim insanları için biraz şaşırtıcıydı. İlk başta, menopoz veya perimenopozun çalışmalarındaki kadınlarda büyük değişikliklere yol açtığını ve tüm grubu çarpıttığını varsaydılar. Ancak çalışma grubunu cinsiyete göre ayırdıklarında, değişimin 40'lı yaşların ortalarındaki erkeklerde de gerçekleştiğini gördüler.
“Bu durum, menopoz veya perimenopozun 40'lı yaşların ortalarındaki kadınlarda gözlemlenen değişikliklere katkıda bulunabileceğini, ancak hem erkeklerde hem de kadınlarda bu değişiklikleri etkileyen başka, daha önemli faktörlerin de olabileceğini göstermektedir. Bu faktörlerin belirlenmesi ve incelenmesi gelecekteki araştırmalar için bir öncelik olmalıdır” dedi.
Değişiklikler sağlık ve hastalık riskini etkileyebilir
40'lı yaşlardaki kişilerde alkol, kafein ve lipid metabolizması; kardiyovasküler hastalık; cilt ve kas ile ilgili moleküllerin sayısında önemli değişiklikler görülmüştür. 60'lı yaşlardaki kişilerde ise değişiklikler karbonhidrat ve kafein metabolizması, bağışıklık düzenlemesi, böbrek fonksiyonu, kardiyovasküler hastalık ve deri ve kas ile ilgiliydi.
Snyder, bu değişikliklerin bazılarının biyolojik faktörlerden ziyade bu yaş gruplarında kümelenen yaşam tarzı veya davranışsal faktörlere bağlı olabileceğini söylüyor. Örneğin, alkol metabolizmasındaki işlev bozukluğu, insanların genellikle stresli bir yaşam dönemi olan 40'lı yaşların ortalarında alkol tüketimindeki artıştan kaynaklanabilir.
Ekip, bu değişim kümelerinin itici güçlerini araştırmayı planlıyor. Ancak araştırmacılar, nedenleri ne olursa olsun, bu kümelerin varlığının, insanların özellikle 40'lı ve 60'lı yaşlarında sağlıklarına dikkat etmeleri gerektiğine işaret ettiğini söyledi. Bu, her iki yaşta da kalbi korumak ve kas kütlesini korumak için egzersizi artırmak ya da alkolü metabolize etme yeteneğiniz yavaşladığı için 40'lı yaşlarda alkol tüketimini azaltmak gibi görünebilir.
Snyder, “Hala sağlıklıyken yaşam tarzımızı ayarlamaya çalışmamız gerektiğine inanıyorum” diyor.
Araştırma Ulusal Sağlık Enstitüleri (U54DK102556, R01 DK110186-03, R01HG008164, NIH S10OD020141, UL1 TR001085 ve P30DK116074 hibeleri) ve Stanford Veri Bilimi Girişimi tarafından finanse edilmiştir.
Stanford Medicine, 18 Ağustos 2024, SciTechDaily
Mustafa Tamer, 18.09.2024, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Referans: Xiaotao Shen, Chuchu Wang, Xin Zhou, Wenyu Zhou, Daniel Hornburg, Si Wu ve Michael P. Snyder, “İnsan yaşlanması sırasında multi-omik profillerin doğrusal olmayan dinamikleri”, 14 Ağustos 2024, Nature Aging.DOI: 10.1038/s43587-024-00692-2
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.