Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, işgücü piyasası eşitsizliği ve ücretler ile etnik ve göçmen dezavantajı üzerine araştırmalar yapan Avrupa Sendikalar Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacısı Wouter Zwysen'e aittir ve Avrupa'da yaşanan işgücü kıtlığının artan eşitsizlikler bağlamında işçilerin pazarlık gücünü arttırabileceğine odaklanmaktadır.
Seçkin Deniz, 02.01.2025, Sonsuz Ark 
Labour shortages – an opportunity to rebalance bargaining power?
İşgücü açığı, pandemiden bu yana ön plana çıkarak Avrupa genelinde işgücü piyasasının en acil sorunlarından biri haline geldi. Her ne kadar 2022'deki zirve noktasından bu yana bir miktar azalmış olsa da, Avrupa Birliği genelinde hala yaygın bir işgücü açığı söz konusudur.
Daha da önemlisi, işgücü açığı çok çeşitli ülke ve sektörlerde artış göstermiştir (bkz. Şekil 1) ve ekonomi genelinde oldukça yaygındır. Ortak eğilimler önemli farklılıkları maskelemektedir; bazı işlerde, özellikle de BİT veya inşaat sektöründeki çok uzmanlaşmış profiller gibi belirli rollerde ve sektörlerde gerçek beceri eksiklikleri yaşanmaktadır. Bu arada, diğer birçok sektör işgücü piyasasındaki mevcut işçiler için rekabet etmekte zorlanmakta ve daha dar anlamda bir işgücü açığı ile karşı karşıya kalmaktadır.
Şeki̇l 1
Bu eksiklikler, hem yaşlanan nüfus ve yeşil ve dijital geçişlerden kaynaklanan işgücü talebi gibi yapısal faktörleri hem de konjonktürel eğilimleri yansıtmaktadır. Etkenlerde olduğu gibi çözümler de çeşitlilik göstermektedir. Tartışmaların büyük bir kısmı, komisyonun eylem planında yoğun bir şekilde yer alan beceri eksikliklerine veya eksiklikleri gidermek için yeni göçmenlerin çekilmesine odaklanırken, bir husus daha az dikkat çekmektedir: daha fazla fırsatla birlikte, çalışanlar daha cazip pozisyonları seçmektedir.
Pandemiden bu yana eksikliklerin en fazla arttığı işlerin daha az cazip olan işler olması da tesadüf değil. Bu durum, ücretler ve eksiklikler arasında negatif bir ilişkinin olduğu, yani ücretlerin nispeten düşük olduğu yerlerde eksikliklerin nispeten daha yüksek olduğu benzer ülkeler ve sektörler arasında da geçerlidir. Ancak, işverenler işçiler için rekabet ettikçe, bu durum işçilerin beklentilerini yükselterek ve onlara daha fazla pazarlık gücü sağlayarak fırsatlar sunmaktadır.
İşgücü kıtlığı dönemlerinde işçi çekmek
Gerçekten de, işverenlere eksikliklerle başa çıkma stratejileri sorulduğunda, kilit yöntemlerden biri, daha fazla tele-çalışma veya uzaktan çalışmaya izin vermek ve daha iyi bir iş-yaşam dengesini teşvik etmek gibi önlemlerle birlikte işin faydalarını arttırmaktır. Bu, özellikle teknolojik değişim ve küreselleşmenin baskıları altında geride kalan ve sınırlı ücret artışı gören çalışanlara ve onlara destek sağlayabilecek toplu pazarlığın zayıflamasına fayda sağlayabilir.
Zaman içinde, gelirdeki emek payının aşağı yönlü yörüngesinde de görülebileceği gibi, gerçekten de pazarlık gücünde işçilerden belirgin bir uzaklaşma olduğu görülmektedir. İşgücü kıtlığı bu dengenin düzeltilmesine yardımcı olabilir.
Eşitsizliğin durdurulamaz gibi göründüğü ve düşük ücretli çalışanların geride bırakıldığı Amerika Birleşik Devletleri'nde bile, işgücü kıtlığı ve işçilere olan talebin özellikle en alttakilerin ücretlerini artırmasıyla ücret eşitsizliği son zamanlarda tersine dönmüştür.
Eksiklikler ve çalışanların elde ettiği sonuçlar arasında doğrudan bir bağlantı
Gerçekten de, yeni bir ETUI araştırma raporunda, AB genelinde, işverenlerin yüzde bir puan daha fazla eksiklik yaşadıklarını bildirdikleri işlerde çalışanların, diğer benzer işçilere göre yüzde 2,5 daha yüksek ücrete sahip olduklarını gösteriyorum.
Bunun nedeni kısmen, daha fazla işçinin, muhtemelen cazip geldiği için, daha önemli eksikliklerin olduğu işlere geçiş yapması nedeniyle, bu yeni işe daha yakın zamanda geçmiş olma ihtimallerinin daha yüksek olmasıdır. AB genelindeki işçilerle ilgili verileri kullanarak hazırladığım yeni bir çalışma raporunda, yüzde x daha fazla eleman açığı olan bir işte çalışıyor olmanın, benzer işlerde çalışanlara kıyasla yüzde 2 daha yüksek ücretlerle (Şekil 2- sol) ve muhtemelen daha iyi koşullar arayışıyla bu işe yeni taşınmış olma olasılığının daha yüksek olmasıyla ilişkili olduğunu gösteriyorum.
Aslında, yeni taşınanlar işgücü kıtlığından kaynaklanan daha yüksek ücretlerden daha da fazla yararlanmıştır. En önemlisi de (şekil 2-sağ), olumlu ücret etkisi özellikle daha savunmasız işçiler - gençler, kadınlar, göçmen işçiler ve geçici sözleşmeli çalışanlar - için belirgindir. Bunun en önemli istisnası, hala kaybetmekte olan düşük eğitimlilerdir.
Şekil 2
İşçi temsilciliği önemini korumaktadır
Daha geniş kapsamlı iş kalitesi incelendiğinde (şekil 3) tablo daha çeşitlilik göstermektedir; burada işçilerin kendilerinin de olumsuz çalışma koşullarına yol açabilen işgücü eksikliklerinden olumsuz etkilendikleri görülmektedir.
Gerçekten de, daha yüksek işgücü eksiklikleri ortalama olarak biraz daha kötü çalışma koşulları ve özellikle eğitim ve kariyer ilerlemesi için daha az beklentiyle ilişkilendirilirken, işverenler çalışanlarını elde tutmaya çalıştıklarından daha fazla iş güvencesiyle de bağlantılıdır. En önemlisi, işçi temsilcilerine erişimi olan işçiler bu daha olumsuz çağrışımlardan korunmaktadır.
Şekil 3
Sonuç
Sonuç olarak, çalışma koşulları ve iş kalitesinin işgücü açığının giderilmesinde hayati önem taşıdığını savunuyorum. Sorunun önemli bir kısmı, artık daha fazla seçeneğe ve tercihlere sahip olan çalışanları cezbetmekte yatmaktadır. Bu durum, pazarlık pozisyonlarının giderek zayıfladığını gören ücret dağılımının alt ucundakiler için özellikle faydalı olabilir. Bununla birlikte, belirli becerilere sahip çalışanları çekmek ve eksik mesleklerin hepsinde olmasa da bazılarında yaygın olan beceri boşluklarını doldurmak için daha fazla eğitim sağlamak için de yer vardır.
Wouter Zwysen, 15 Kasım 2024, Social Europe
(Wouter Zwysen, Avrupa Sendikalar Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacıdır ve işgücü piyasası eşitsizliği ve ücretler ile etnik ve göçmen dezavantajı üzerine çalışmaktadır.)
Ahmet Faruk, 02.01.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.