Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, Avustralya merkezli ASPI'ın kıdemli analistleri Fitriani ve Gatra Priyandita'nın ortak çalışmasıdır ve Çin-Endonezya ilişkilerine odaklanmaktadır.
Seçkin Deniz, 16.01.2025, Sonsuz Ark 
Indonesia’s New President Makes Three Stunning Concessions to China
Endonezya'nın yeni Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto'nun Çin'e üç büyük taviz vermesi için görevde sadece üç hafta kalması gerekti.
Prabowo, 9 Kasım'da Pekin'de Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı ortak açıklamada, Endonezya'nın uzun süredir reddettiği Çin'in denizlerdeki hak iddialarını kabul etti. Çoğunluğu Müslüman olan en kalabalık ülkeye liderlik etmesine rağmen, Çin'in Sincan'la istediği gibi ilgilenme hakkını onayladı. Ayrıca Çin'in jeopolitik düzene ilişkin belirsiz vizyonunu da onayladı ki bu Endonezya'nın uzun zamandır ihtiyatla yaklaştığı bir şeydi.
Cumhurbaşkanlığı Sekreterliği BPMI
Endonezya, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki yakın toprak iddialarını uzun zamandır reddediyor ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi kapsamında hiçbir dayanağı olmadığını savunuyor. Daimi Tahkim Mahkemesi'nin 2016 yılında Çin aleyhine verdiği ve Çin'in iddialarını gayrimeşru ilan eden karar, Endonezya'nın dokuz çizgi hattına karşı yürüttüğü kampanyanın temelini oluşturdu.
Bu durum Çin'i caydırmadı. Kararı reddeden Pekin, özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinden iddialarının tanınmasını istemeye devam etti. Endonezya'nın diplomatları yıllardır Pekin'e meydan okuyorlardı, ancak şimdi Prabowo-Xi ortak açıklaması bunun değişebileceğine dair korkulara yol açtı.
Bildiride iki ülkenin 'hak iddialarının örtüştüğü alanlarda ortak kalkınma konusunda önemli ortak anlayışa vardığı' belirtildi. Buradaki kilit nokta, Endonezya'nın Çin'in hak iddialarını kabul ederek onlara bir miktar meşruiyet kazandırmış olmasıdır. Açıklamada ayrıca 'ilgili işbirliğini araştırmak ve ilerletmek için Hükümetler Arası Ortak Yönlendirme Komitesi kurulması' konusunda bir anlaşmaya varıldığından bahsedilerek denizdeki kaynaklardan ortaklaşa yararlanmaya yönelik karşılıklı ilgiye işaret edildi.
Endonezya Dışişleri Bakanlığı daha sonra Endonezya'nın Çin'in dokuz çizgi hattını hala tanımadığını açıklayan bir bildiri yayınladı. Bu durum Pekin'in ortak açıklamayı Endonezya'nın teslimiyetinin ifadesi olarak kullanmasını engellemeyecektir.
Bunun Endonezya'nın Güney Çin Denizi ihtilaflarındaki daha geniş çıkarları ve Endonezya'nın ihtilaflı sularda hak iddia etmeyen bir taraf olarak kendisini nasıl çerçevelediği üzerinde etkileri olacaktır.
Sincan'a gelince, ortak bildiri bunun 'Çin'in iç işleri' meselesi olduğunu teyit etti ve Endonezya'nın 'Çin'in Sincan'da kalkınma ve istikrarı koruma çabalarını kuvvetle desteklediğini' söyledi.
Endonezya, Pekin'in Sincan üzerindeki egemenliğini her zaman tanımış olsa da, eyalet daha önce iki ülkenin ortak açıklamasında doğrudan dile getirilmemişti. Bu durum, Cakarta'nın İsrail'in Gazze'de Hamas'a karşı yürüttüğü savaşa karşı Müslüman dünyası ile dayanışma içinde olmasıyla tezat oluşturuyor.
Ortak açıklama Endonezya'nın Çin'in Küresel Güvenlik İnisiyatifi ve Küresel Medeniyet İnisiyatifi'ne yönelik yeni bir hevesini ortaya koyuyor gibi görünmektedir; bunlar Çin'in uluslararası düzene ilişkin vizyonunu ortaya koyan üç büyük inisiyatiften ikisidir. Endonezya, potansiyel ekonomik faydaları nedeniyle Küresel Kalkınma Girişimini desteklemeye istekli olmuştur. Ancak diğer iki girişimi belirsizlikleri ve bu girişimlerin dünya meselelerindeki bağlantısız konumunu zayıflatabileceği endişesi nedeniyle desteklemekte isteksiz davranmıştır.
Genel olarak ortak açıklama, özellikle Endonezyalı diplomatların uluslararası deniz hukukunun kutsallığını korumak için gösterdikleri uzun vadeli çabaları azaltarak Çin'e doğru bir dönüş olarak okunuyor. Bu sadece Endonezya'nın Çin'in iddialarına karşı koyma kabiliyetine zarar vermekle kalmıyor; aynı zamanda Vietnam ile yakın zamanda çözüme kavuşturulan deniz sınırı anlaşmazlığını da etkiliyor.
Bu değişim Endonezya için daha da onur kırıcı çünkü Prabowo'nun başkanlığı devraldığı hafta, Ekim sonunda Çin sahil güvenlik güçlerinin bir dizi izinsiz girişini yakından takip etti.
Güçlü adam imajına ve selefinin Güney Çin Denizi'ne yaklaşımına yönelik geçmişteki eleştirilerine rağmen Endonezya'nın yeni başkanının Çin ile samimi bir ilişki kuracağı her zaman belliydi. Endonezya'nın Çin'in denizdeki hak iddialarına ilişkin güvenlik kaygıları var ancak Prabowo'nun verdiği tavizler muhtemelen ekonomik motivasyonluydu. Prabowo yıllık yüzde 8 ekonomik büyüme hedeflediği için bu motivasyon baskın olmaya devam edecektir. Nitekim Pekin ziyareti, yeşil enerji ve teknoloji alanlarında 10 milyar ABD doları tutarında ekonomik işbirliği için önemli vaatlerle geldi.
Ancak ekonomik kazancın egemenlik pahasına olması gerekmiyor. Geçmiş Endonezya yönetimleri egemenliklerinden ödün vermeden Çin'den ve hatta Sovyetler Birliği'nden ekonomik faydalar elde edebilmişlerdir.
Ortak açıklama, Endonezya'nın yeni kariyer dışı dışişleri bakanı Sugiono'yu kötü yansıtıyor. Muhtemelen kıdemli dışişleri yetkililerine danışılmadan kararlaştırılmıştı. Çin ve Endonezya'nın Güney Çin Denizi'nde çakışan iddiaları olduğu önermesine karşı mücadele etmek ve Endonezya'nın Çin'in uluslararası düzen vizyonunu ve Sincan'daki anlatılarını benimsemesini engellemek için yorulmadan çalıştılar. Eğer danışılmışlarsa, muhtemelen reddedilmişlerdir.
Bu gelişmeler, Prabowo liderliğindeki Dışişleri Bakanlığı'nın dış politika yapımındaki rolünün azaldığını yansıtıyor; bu, geçmişte tespit ettiğimiz bir risk . Geleneksel olarak, bakanlık, herhangi bir başkanın Endonezya'nın dış politikasını tarafsızlık ilkesinden tek taraflı olarak uzaklaştırma yeteneğini kontrol eden bir rol üstlenmiştir.
Dışişleri bakanı artık Prabowo'nun bir uzantısı gibi görünürken, dışişleri bakanlığının uzun zamandır savunduğu pozisyonları savunmaya devam etmesi muhtemel olduğundan, ülkenin dış politikası tutarsız görünmeye başlayabilir.
Fitriani, Gatra Priyandita, 19 Kasım 2024, Real Clear Defense
(Fitriani, ASPI'de kıdemli analist ve Gatra Priyandita ise kıdemli analisttir.)
Ahmet Faruk, 16.01.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.