Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, CounterPunch yazarları Steve Early ve Suzanne Gordon'un ortak çalışmasıdır ve asker kökenli New Orleans ve Las Vegas saldırganları üzerinden yola çıkarak Afganistan, Irak, Pakistan, Suriye gibi Müslüman topraklarda Amerikan zorbalığının bir sonucu olarak savaşan, masum insanları öldüren, birçoğu da ordudan ayrıldıktan sonra paralı askerlik yapan Amerikalı eski askerlerin (veteranlar) ABD'deki terör saldırılarına ve nedenlerine odaklanmaktadır.
Seçkin Deniz, 06.03.2025, Sonsuz Ark 
Suicide by Rental Truck: Why the U.S. Gets Violent Wake-Up Calls From Vets
Amerika'nın en ünlü iki parti kentinde yakın zamanda yaşanan ve manşetlere taşınan olaylar bizi James Hatch'in 2018 tarihli anı kitabı Touching the Dragon'un başucu kitabına geri götürdü.
Ordudaki görevi sırasında 82. Hava İndirme Tümeni'nin 1. Tugay Muharebe Ekibi'nde bilgi teknolojileri ekip şefi olarak görev yapan Jabbar, 2013 yılında Fort Polk'ta görüntülenmiştir. Fotoğraf Kaynağı: 1. Tugay Muharebe Ekibi, ABD Ordusu 82. Hava İndirme Tümeni - Kamu malı
Hatch'i hiç duymadınız mı? Belki de bunun nedeni askeri kariyerinin büyük bölümünü Bosna, Afrika, Irak ve Afganistan'da her zaman “düşmana yakın” bir Navy SEAL “savaşçısı” olarak geçirmiş olması ama asla manşetlerde yer almak istememesidir. 150 savaş görevinden sağ kurtulan Hatch, eve zihinsel ve fiziksel olarak kötü bir şekilde döndü; aslında, sakatlayıcı savaş yaraları kariyerini sona erdirdi. Ardından, yaralanmaya hakaret ekleyerek, “yirmi yılımı savunarak geçirdiği, ancak içinde bir yerinin olduğunu hissetmediği bir topluma yeniden entegre olmaya zorlandı.”
Anlayışlı ve kehanet niteliğindeki kitabında Hatch, benzer bir “savaş hacmi” yaşamış olan kendi kuşağından “özel operatörlerin” şu anda karşı karşıya oldukları konusunda uyarıda bulundu: “Ciddi bir sonuç hacmi. Dağılan evlilikler. Alkolizm. Evlerinden atılanlar. Opioid içinde boğulanlar. Gerçek geri tepme henüz yaşanmadı bile.”
Bu tatil sezonunda, bu “geri tepme” Las Vegas ve New Orleans'ta öldürülen ya da yaralanan düzinelerce sivil tarafından kesinlikle farklı ama şimdi ne yazık ki tanıdık şekillerde hissedildi.
Ordu çavuşları Mathew Livelsberger ve Shamsud-Din Jabbar'ın son görevleri milyonlarca Amerikalının kafasını karıştırdı. Ülkelerine yurtiçinde ve yurtdışında toplam 33 yıl boyunca onurlu bir şekilde hizmet etmiş olan bu iki genç adam neden aynı hafta içinde iki farklı yerde kamyon kiralamıştı? Ve sonra onları kitlesel ve/veya kendi kendini yok etme araçlarına mı dönüştürdüler?
Madalyalı bir Yeşil Bereli olan Livelsberger geride bıraktığı notlarda eyleminin “bir terör saldırısı olmadığını”, daha ziyade “Amerikalılar sadece gösterilere ve şiddete dikkat ettikleri” için gerekli bir “uyandırma çağrısı” olduğunda ısrar ediyordu. İlan ettiği amacı “zihnimi kaybettiğim kardeşlerimden arındırmak ve aldığım canların yükünden kurtulmak”tı. Eski bir bilgi teknolojileri uzmanı olan Jabbar, “inananlar ve inanmayanlar arasındaki savaşta” taraf değiştirdiğini ve IŞİD'in takipçisi olduğunu duyuran video mesajları bıraktı.
Asimetrik Savaş
Bu iki asker, sadece bir grup savaşçının B-52 bombardıman uçaklarına, savaş uçaklarına, helikopterlere, uzun menzilli toplara ve tanklara sahip olduğu Afganistan'da toplam dört görev süresi geçirdi. Sonuç olarak hem Jabbar hem de Livelsberger Taliban'ın yürüttüğü “asimetrik savaşın” temel araçlarına (intihar yelekleri, el yapımı bombalar ve patlayıcılarla dolu hızlı araçlar) aşinaydı.
Ülkelerine döndüklerinde, eşdeğer bir şekilde hazırlandılar ve yerel teröristler oldular. Ancak eylemleri kesinlikle emsalsiz değildi. Aslında günümüz Amerika'sında kimin kitlesel şiddet uygulayacağına dair en güvenilir öngörü askerlik hizmetidir.
Maryland Üniversitesi Terörizm ve Terörizme Verilen Tepkiler Çalışmaları Ulusal Konsorsiyumu'na (START) göre, “ABD askeri geçmişi, PIRUS (Profiles of Individual Radicalization In the United States) verilerindeki bir kişinin ... kitlesel zayiat faili olarak sınıflandırılıp sınıflandırılmayacağının bireysel düzeydeki en güçlü belirleyicisidir.” START'a göre askerlik kaydı, aslında ruh sağlığı sorunları ya da suç geçmişinden daha güvenilir bir belirleyicidir.
Jabbar ve Livelsberger'den önce aynı yolda ilerleyenlerin oluşturduğu uzun listeyi düşünün. 1995 yılında Körfez Savaşı gazisi Timothy McVeigh, Ryder kamyonunu, içinde ev yapımı bir bomba ile Oklahoma City'deki federal binanın dışına park etti. McVeigh, 168 kişinin ölümüne ve 680 kişinin yaralanmasına neden olan ve 2001 yılında idam edildiği bu suçu işledikten sonra oradan uzaklaştı.
Kendi ailesini öldürmeyi düşünen Jabbar, bir başka sessiz Teksaslı Charles Whitman'ın ölümcül enerjisini kanalize ediyor gibiydi. Eski bir Eagle Scout ve Marine keskin nişancısı olan Whitman, 1966 yılında Austin'deki Texas Üniversitesi'nin saat kulesinden gerçekleştirdiği silahlı saldırıda 15 kişiyi öldürmüş ve 31 kişiyi de yaralamıştı. (Kampüse giderken karısını ve annesini ölümcül şekilde bıçaklamıştı).
Daha yakın bir tarihte, 2009 yılında, Fort Hood, Teksas'ta, orduda psikiyatrist olan Binbaşı Nidal Hasan, 12 asker ve bir sivili öldürdü ve 30 kişiyi yaraladı; bu suçtan dolayı şu anda idam cezasıyla yargılanıyor. Mart 2018'de, Afganistan'da (Hasan'ın cinayet çılgınlığından önce gittiği yer) savaşmış olan Albert Wong, Kaliforniya, Yountville'deki bir gazi kliniğinde kendini ve üç bakıcıyı vurdu.
Aynı yıl, Afganistan'da makineli tüfekçi olarak görev yaptığı için madalya alan eski deniz piyadesi Ian David Long, Kaliforniya Thousand Oaks'ta bir country and western barda on iki kişiyi öldürdü. Ve sadece on altı ay önce, Lewiston, Maine'de Ordu Yedek Subayı Robert Card yerel bir bowling salonunda 18 komşusunu katlederken 13 kişiyi de yaraladı. Hem Card hem de Long yakalanmamak için kendilerini öldürdüler.
Okuyucular burada bir şablon fark ediyorsa, bunun nedeni bir şablon olmasıdır. Eski askerlerin (Veteranlar) savunucuları doğru bir şekilde eski hizmet üyelerinin çoğunluğunun kesinlikle kitlesel katiller olmadığına işaret ederken, eski askerlerin küçük bir alt kümesinin orantısız sayıda kitlesel silahlı saldırı ve diğer şiddet saldırılarından sorumlu olduğu da doğrudur.
Askeri Sosyalleşme
Bu veri noktasının arkasındaki en büyük etkenlerden biri askeri eğitim ve telkinlerdir. Emekli Yarbay David Grossman'ın 'On Killing: The Psychological Cost of Learning to Kill in War and Society-Öldürmek Üzerine: Savaşta ve Toplumda Öldürmeyi Öğrenmenin Psikolojik Bedeli' adlı kitabında açıkladığı gibi, öfke ve saldırganlığın geliştirilmesi, diğer insanları öldürmeye karşı normal insan direncinin üstesinden gelmek için kritik öneme sahiptir. Bu, hiç savaş görmemiş olanlar da dahil olmak üzere tüm askerlerin sosyalleşmesinin bir parçası haline gelir. Grossman'a göre, yakın arkadaşlarının ve yoldaşlarının savaş meydanındaki ölümleri, bu kişiler için “öldürmeyi daha da mümkün kılabilir”.
Klinik psikiyatrist Jonathan Shay'in 1994 tarihli 'Achilles in Vietnam- Aşil Vietnam'da' adlı çalışmasında belirttiği gibi, savaşla bağlantılı Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) yaşayan birçok kişi için “yasın yerini öfkenin alması yıllarca sürmüş ve yerleşik bir varoluş biçimi haline gelmiştir.” Seattle, Washington'daki VA Puget Sound Sağlık Bakım Sistemi'ndeki araştırmacılar, Irak ve Afganistan gazileri arasında öfkenin “TSSB ile ilişkili olsa da ondan bağımsız” olduğunu tespit etmiştir.
TSSB veya “eşik altı TSSB” teşhisi konan eski askerler, özellikle yakın ilişkilerinde öfke, düşmanlık ve fiziksel saldırganlık düzeylerinin arttığını bildirmiştir.
Hizmet mensuplarının askere gitmeden önce davranışsal sorunları varsa, orduda bulunmak bu sorunları daha da kötüleştirebilir. Albert Wong TSSB'den muzdaripti, bu yüzden Pathway Homes'un (Hizmetiniz İçin Teşekkürler filmiyle ünlenen Kuzey Kaliforniya tedavi merkezi) hastasıydı. Ancak Ian David Long gibi onun da ruh sağlığı sorunları aktif görevinden önceye dayanıyordu.
Hem Wong hem de Long sorunlu çocuklar ve ergenlerdi. Wong bir dizi arkadaş ve koruyucu aile tarafından büyütülmüş ve lisede zorluklar yaşamış. Bir habere göre, arkadaşları ve komşuları Long'un ergenlik çağındaki agresif davranışlarıyla ilgili endişelerini bildirmemişler çünkü onun “ülkesi için öldürmek” üzere askere yazılma hayalini bozmak istememişler.
Wong ve Long gibi asker adaylarının daha iyi taranması onları ordudan uzak tutabilirdi. Ne yazık ki, her ikisi de askere yazıldığında -Irak ve Afganistan'daki eş zamanlı savaşlar nedeniyle- ABD ordusu “ciddi bir askere alma krizi” yaşıyordu. Sonuç olarak, tarama ve uyuşturucu testi standartları gevşetildi ve ağır bir suçtan hüküm giymek bile mutlaka diskalifiye edici değildi. Hatta 2017'de Ordu, “kendine zarar verme, bipolar bozukluk, depresyon, uyuşturucu ve alkol bağımlılığı” geçmişi olan genç erkek ve kadınların askere alınmasına yönelik daha önceki bir yasaktan feragat etti.
Travmatik Beyin Hasarı
Hizmetle ilişkili travmatik beyin hasarı (TBI), Livelsberger gibi geçmişte savaş deneyimi olan eski askerlerin ve hatta hiç yurt dışında görev yapmamış 40 yaşındaki Robert Card gibi askerlerin toksik bir rahatsızlığı olabilir. Dave Philipps'in The New York Times'da yer alan araştırmacı haberi, deneyimli bir Yedek Ordu el bombası eğitmeni olan Card'ın beynine ciddi hasar veren tekrarlanan patlama yaralanmalarına nasıl maruz kaldığını ortaya çıkardı. Bunun sonucunda giderek daha dengesiz ve nihayetinde ölümcül davranışlar sergilemiştir.
Philipps'in son haberi Livelsberger'in eğitim sırasında ve görevdeyken patlamaya maruz kalmasına odaklandı. Bir ordu hemşiresi ve eski kız arkadaşı olan Alicia Arritt, Livelsberger'in semptomlarını (öfke, saldırganlık, depresyon ve konsantre olamama) tanımakta zorlanmadı çünkü bu semptomlarla daha önce aktif görevde olan hastaları arasında karşılaşmıştı (Livelsberger'in Las Vegas'taki “uyandırma çağrısına” kadar olduğu gibi).
Savunma Bakanlığı (DOD) hem o sırada hem de olaydan sonra bu tür bağlantıları küçümseme eğilimindedir. Card vakasında, Maine Valisi tarafından atanan bağımsız bir komisyonun Card'ın üst rütbeli subaylarının asker arkadaşları, endişeli aile üyeleri ve ruh sağlığı klinisyenlerinden gelen uyarıları dikkate almadıklarını teyit etmesi gerekmiştir.
Saldırıdan üç ay önce sivil bir psikiyatri hastanesinde gördüğü tedavi sırasında Card'ın psikoz geçirdiği, cinayet düşünceleri taşıdığı ve hatta bir “ölüm listesi” olduğu tespit edildi. Geçtiğimiz sonbaharda, Lewiston katliamının birinci yıldönümünde, hayatta kalanlar ve kurbanların yakınları Savunma Bakanlığı'na tazminat davası açma niyetlerini bildirdiler. Grubun avukatının sorduğu gibi, “Şu anda dışarıda, saldırı silahlarına hazır erişimi olan, akıl hastalığından muzdarip kaç Robert Card daha var?”
Neyse ki Kongre, yeni onaylanan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nın (NDAA) bir parçası olarak nihayet Savunma Bakanlığı'nın patlamaya maruz kalma sınırlarını belirlemesini, yeni silahlar tasarlarken beyin üzerindeki etkisini göz önünde bulundurmasını ve patlama yaralanmalarının “tespitini, tedavisini ve raporlanmasını standartlaştırmasını ve iyileştirmesini” zorunlu kıldı.
Bu zarar azaltma önlemleri tıbbi tespiti kolaylaştırmayacaktır çünkü görüntüleme teknikleri patlama yaralanmalarının etkisini her zaman doğrulayamamaktadır. Bu nedenle arkadaşların, aile üyelerinin ve hizmet üyeleri ya da gazilerin bakımını üstlenen kişilerin Livelsberger ve Card'da görülen semptomları daha iyi anlamaları ve bunlara karşı tetikte olmaları gerekmektedir.
Nitelikli Bakıma Erişim?
Veteran İşleri Bakanlığı (VA) tarafından işletilen kamu hastaneleri ve kliniklerine erişimi genişletmek daha da önemlidir. Kongre tarafından yasalaştırılan kısıtlayıcı uygunluk kuralları nedeniyle, VA tarafından yönetilen Veteran Sağlık İdaresi (VHA) şu anda ülkedeki 19 milyon eski hizmet üyesinin yalnızca yarısını kapsamaktadır.
TSSB, patlama yaralanmaları ve hizmetle ilgili diğer yaralanmaların etkilerini kabul etmek zorunda kalana kadar görmezden gelen Savunma Bakanlığı'nın aksine, VA ruhsal ve fiziksel sağlık sorunlarını tedavi etme konusunda gerçek bir geçmişe sahiptir.
Ne yazık ki, Başkan seçilen Trump ve VA Sekreteri adayı eski Georgia Kongre Üyesi Doug Collins, VA'nın temel rolünü pek takdir etmiyor. Doğrudan bakım ve ilgili araştırma işlevlerini desteklemek yerine, Gaziler Toplum Bakım Programı (VCCP) olarak bilinen maliyetli ve büyük ölçüde gereksiz bir özel sektör sağlayıcı ağını genişletecekler.
Daha fazla VHA hastası VCCP'ye yönlendirilmeyi kabul etmeden önce, bu ay Health Affairs'de yayınlanan bir araştırmaya göz atmalılar. Başlık bulguları özetliyor: “Veteranlar (eski askerler)VA Toplum Bakım Ağında Daha Düşük Kalitede Klinisyenlerle Görüşüyor Olabilir.” Dışarıdan sağlanan bakımın belgelenmiş eksiklikleri arasında, özel muayenehanelerdeki çoğu doktorun patlama yaralanması ile depresyon veya TSSB ve buna bağlı öfke ve saldırganlık arasındaki bağlantılara aşina olmaması da yer alıyor.
Duke Tıp Fakültesi profesörlerinden Dr. Harold Kudler, VA hastalarıyla yıllara dayanan deneyimine dayanarak bu semptomları tanıyan yetenekli bir bakım vericidir. Bize söylediği gibi: “Unutmamak gerekir ki ne TSSB, ne travmatik beyin hasarı, ne moral bozukluğu, ne depresyon ne de şizofreni sizi kitlesel bir saldırgan yapabilir. Bununla birlikte, Las Vegas ve Louisiana'daki bu son olaylar, diğer pek çok olay gibi, pek çok gazimizin taşıdığı yükü açıkça ortaya koymaktadır.”
Kendilerine ait düzgün işleyen bir sağlık sistemi olmadan, çok sayıda eski asker bu yükü kendileri taşımak zorunda kalacaktır. Eğer bu yükün altında ezilirlerse, bunun sonuçları sadece arkadaşları, aileleri ve eski yoldaşları için değil, aynı zamanda bir “kitlesel zayiat” olayının muhatabı olan herkes için yıkıcı olabilir.
Steve Early - Suzanne Gordon, 17 Ocak 2025, CounterPunch
Ahmet Faruk, 06.03.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.