Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Lost Lives in the Shadow of Digital Swamp
Dijital çağ, hayatımıza sayısız kolaylık getirdi; ancak bu kolaylıkların arasında gizlenen tehlikeler, özellikle genç nesilleri tehdit eden bir bataklık haline geldi. Sanal kumar, masum bir eğlence gibi görünse de, aslında bireyleri ve aileleri yıkıma sürükleyen, toplumsal düzeni zedeleyen bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), kumar bağımlılığını beynin ödül mekanizmasını etkileyen bir davranışsal bağımlılık olarak tanımlıyor.
Sanal kumar, bu bağımlılığın en tehlikeli ve erişilebilir hali olarak hızla yayılıyor. Mobil cihazlar, sosyal medya platformları ve çevrimiçi oyunlar, özellikle çocukları ve gençleri bu bataklığa çekiyor. Türkiye’de de durum farklı değil; yapılan araştırmalar, gençlerin yüzde 80’inin sanal kumar platformlarıyla karşılaştığını, Yeşilay’a sanal kumar bağımlılığı nedeniyle başvuranların oranının 2023’te yüzde 37’ye ulaştığını gösteriyor. Bu oranlar, sorunun ne kadar ciddi bir halk sağlığı meselesi haline geldiğini ortaya koyuyor.
Sanal kumar, yalnızca maddi kayıplarla sınırlı kalmıyor; psikolojik ve sosyal yıkımlara da yol açıyor. Oyunlaştırma stratejileri, genç bireylerin ilgisini çekmek için tasarlanmış manipülatif tekniklerle destekleniyor. Mobil uygulamalarda yer alan reklamlar, masum görünen içeriklerle çocukları ve gençleri sanal kumar sitelerine yönlendiriyor. Algoritmalar, kullanıcıların oyun alışkanlıklarını analiz ederek bağımlılık döngüsünü güçlendiriyor.
Bu durum, bireylerin kontrolünü kaybetmesine ve finansal çöküşe sürüklenmesine neden oluyor. Türkiye’de sanal kumar bağımlılığı nedeniyle maddi kayıplar yaşayan bireylerin hikayeleri, basında sıkça yer alıyor. Örneğin, Tekirdağ’da sanal kumar borçları nedeniyle bunalıma giren bir esnafın intihar etmesi, bu sorunun ne kadar trajik sonuçlar doğurabileceğini gözler önüne seriyor. Antalya’da ise 23 yaşındaki bir gencin sanal kumar borcu yüzünden yaşamına son verdiği haberi, aileleri gözyaşına boğuyor.
Dünya genelinde de sanal kumar bağımlılığı, intihar oranlarını artıran önemli bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, son 45 yılda dünya genelinde intihar oranları artarken, sanal kumar bağımlılığı bu artışta önemli bir rol oynuyor. Kumar bağımlılarının yüzde 90’ında eşlik eden bir ruhsal sorun bulunurken, intihar riski bağımlı olmayanlara göre yaklaşık 20 kat daha fazla. Özellikle alkol kullanım bozukluğuyla birlikte kumar bağımlılığı olan bireylerde bu risk daha da artıyor.
Dünya genelinde, erişkinlerde online kumar oynama oranı yüzde 3 ila 11 arasında değişirken, bu bireylerin yüzde 25 ila 60’ı problemli kumar oynuyor. Türkiye’de ise sanal kumar bağımlılığı nedeniyle artan intihar vakaları, toplumsal bir beka meselesi haline geldi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, sanal kumarın genç nesilleri tehdit eden bir sorun olduğunu vurgulayarak, bu durumun polis ve silahlı kuvvetler mensupları dahil pek çok meslek grubunu etkilediğini belirtiyor.
Sanal kumarın yıkıcı etkileri, sadece bireylerle sınırlı kalmıyor; aile ilişkilerini, iş ve eğitim hayatını da derinden etkiliyor. Kumar bağımlıları, kayıplarını telafi etme umuduyla daha fazla oynuyor, ancak bu döngü genellikle daha büyük borçlara ve yalnızlığa yol açıyor. Psikolog Yusuf Babacan, dünyada kumar bağımlısı kişilerin yüzde 77’sinde intihar düşüncesi bulunduğunu, yüzde 20’sinin ise daha önce intihar girişiminde bulunduğunu ifade ediyor. Bu ağır tabloya depresyon, kaygı bozukluğu, uyku bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklar da ekleniyor.
Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 2023 verilerine göre, geçtiğimiz yıl 183 binden fazla yasa dışı kumar sitesine erişim engellenmiş; ancak bu sitelerin tüm dünyadaki pazar payının yüzde 2,5’ini Türkiye oluşturuyor. Bu da yaklaşık 10 milyar TL’lik bir hacme denk geliyor.
Sanal kumar, genç nesillerin geleceğini karartırken, aynı zamanda suç dünyasına da kapı aralıyor. Yasadışı bahis siteleri, para aklama ve kara para operasyonlarının merkezi haline gelirken, bu işten servet kazananlar, gençlerin hayallerini çalıyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, sanal kumarın dünyadaki patronunun İngiltere olduğunu söylemesi, bu sorunun uluslararası boyutlarını gözler önüne seriyor. Sosyal medya ve dijital platformlar, gençleri kolay para vaadiyle kandırırken, bu sitelerde oynayanların çoğu, borç batağına saplanıyor ve çıkış yolu bulamıyor. Aydın’da sanal kumarda yüklü miktarda para kaybeden bir adamın sokak ortasında intihar etmesi, Mersin’de bir katil zanlısının cezaevinde intihar etmesi gibi olaylar, bu bataklığın ne kadar derin olduğunu gösteriyor.
Sanal kumar bağımlılığıyla mücadele, sadece bireylerin değil, toplumun ve devletin ortak sorumluluğundadır. Aileler, çocuklarının dijital dünyada neler yaptığını takip etmeli; eğitimciler, gençleri bu konuda bilinçlendirmeli; devletler, daha sıkı düzenlemeler ve yaptırımlar uygulamalıdır.
Yeşilay gibi sivil toplum kuruluşları, bağımlılıkla mücadelede önemli bir rol oynarken, tedavi süreçleri de büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, kumar bağımlılığında genellikle ayaktan tedavi, bireysel terapi, grup terapisi ve aile terapisi gibi yöntemlerin kullanıldığını belirtiyor. Ancak tedavinin ilk adımı, bireyin bağımlılığı kabul etmesi ve yardım istemesi.
Sonuç olarak, sanal kumar, dijital dünyanın en karanlık yüzlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu bataklık, bireyleri maddi ve manevi çöküşe sürüklerken, intihar oranlarını artırarak toplumsal bir yara haline geliyor. Genç nesillerin geleceğini kurtarmak için, bilinçlendirme çalışmaları, yasal düzenlemeler ve tedavi imkanları güçlendirilmelidir. Unutmayalım ki, kolay para vaadiyle başlayan bu yol, genellikle trajediyle son buluyor. Sanal kumar, bir oyun değil; bir yıkımdır. Hepimizin bu yıkıma dur deme zamanı geldi.
Hakkı Aslan, 21.03.2025, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Dümenciler Dünyası, Kybernétes,
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.